Ai trong chúng ta cũng có cái tôi thể hiện tính cách, giá trị bản thân riêng. Tuy nhiên, khi cái tôi quá lớn và không biết kiểm soát có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường. Vậy cái tôi quá lớn là gì? Chúng có tác hại gì và làm sao để khắc phục khi cái tôi quá lớn? Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây nhé.
Cái tôi quá lớn là gì?
Đầu tiên, chúng ta cần hiểu cái tôi là gì? Cái tôi được xem là một phần cơ bản của tâm lý con người, ảnh hưởng đến cách ta nhận thức về bản thân và tương tác từ thế giới xung quanh. Cái tôi chịu trách nhiệm cho cảm giác về lòng tự trọng, giá trị bản thân và sự tự tin của chúng ta. Nó đóng vai trong quan trọng trong việc hoàn thành tính cách, hành vi và nhận thức của chúng ta về thế giới.
Cái tôi quá lớn là cảm giác “thổi phồng” về khả năng và giá trị của bản thân. Những người có cái tôi quá lớn tin rằng họ vượt trội hơn người khác, thường có thái độ ích kỷ và mong muốn mạnh mẽ được ngưỡng mộ và chú ý. Họ tin rằng mình luôn đúng, họ thiếu sự đồng cảm và có xu hướng bác bỏ, coi thường ý kiến hoặc cảm xúc của người khác. Biểu hiện về cái tôi quá lớn ở mỗi người khác nhau.
Hệ quả của việc có cái tôi quá lớn là gì?
1. Đối với các mối quan hệ xung quanh
Một cái tôi quá lớn thường dẫn đến các tác động tiêu cực cho cá nhân và những người mà họ tương tác. Cụ thể là họ có thể đẩy người khác ra xa do thiếu sự đồng cảm và cân nhắc. Các mối quan hệ bị ảnh hưởng, do đó người có cái tôi cao thường gặp khó khăn trong nhiều bối cảnh trong cuộc sống hằng ngày và trong môi trường làm việc.
Cái tôi quá lớn thể hiện qua hành vi ích kỷ, thiếu đồng cảm khiến người khác cảm thấy bị coi thường và bỏ rơi, dẫn đến mất kết nối và sự tin tưởng trong một mối quan hệ.
2. Mất uy tín
Những cá nhân có cái tôi quá lớn khiến họ trở nên kiêu ngạo, dễ hạ thấp và coi thường ý tưởng, đóng góp của người khác. Thái độ này rất dễ dẫn đến việc thiếu sự tin tưởng và tôn trọng giữa các đồng nghiệp, dẫn đến tổn hại về danh tiếng và uy tín tại nơi làm việc.
Bên cạnh đó, các tôi quá lớn cũng sẽ khiến cá nhân gặp khó khăn trong việc tiếp nhận phản hồi và chỉ trích vì họ cảm thấy bản thân mình đúng, không thể sai lầm hay đáng chê trách. Điều này khiến họ không rút ra bài học qua những sai lầm của mình và có cải thiện.
3. Trì trệ trong việc phát triển bản thân
Những người khiêm tốn và biết cách lắng nghe, tiếp thu quan điểm của người khác thường tạo được sự tin cậy và dẫn đến thành công, năng suất cao hơn trong công việc. Ngược lại, một cái tôi quá lớn cản trở việc phát triển bản thân theo nhiều cách khác nhau. Khi cảm giác tự tôn của một người trở nên quá mức, họ có thể tin rằng bản thân mình đã đủ giỏi và không cần học thêm hay nghe ai góp ý nữa. Điều này dẫn đến sự tự mãn và trì trệ quá trình phát triển bản thân.
Làm thế nào để cái tôi không trở nên quá lớn?
1. Sự nhận thức và khiêm tốn
Hãy nhận thức một cách minh bạch rằng bản thân mình là ai, điểm yếu, điểm mạnh và các khía cạnh cần được cải thiện. Điều này giúp bạn duy trì cái nhìn thực tế hơn về bản thân và ngăn chặn cái tôi của mình trở nên quá mức.
Thường xuyên suy ngẫm về cách bạn đối xử với những người xung quanh, xem xét xem liệu bạn có đang tỏ ra kiêu ngạo hay coi thường người khác không. Khi được ai đó khen ngợi, hãy lấy đó làm niềm vui và động lực để cố gắng chứ không phải là điều hiển nhiên mà chắc chắn bản thân mình đạt được.
2. Công nhận sự thành công của người khác
Khi bạn mừng cho thành công của người khác, chứng tỏ bạn coi trọng và tôn trọng những đóng góp, nỗ lực của họ. Điều này giúp ngăn chặn cái tôi của bạn trở nên quá lớn bằng cách tập trung vào thành công của những người xung quanh, thay vì chỉ nhìn vào khả năng và thành tích của riêng mình.
3. Tiếp nhận phản hồi từ người khác
Tiếp nhận phản hồi của người khác giúp bạn có cái nhìn thực tế hơn về bản thân và khả năng của mình. Điều quan trọng là bạn nên biết lắng nghe và tiếp thu, chứ không phải phản bác họ. Việc lắng nghe phản hồi của người khác một cách tích cực sẽ giúp cái tôi của bạn không trở nên quá lớn, suy nghĩ mọi việc một cách đa chiều và sâu sắc hơn. Bạn sẽ hiểu rõ hơn về quan điểm của người khác, ngăn cho cái tôi của bản thân trở nên mất cân bằng.